Diyarbakır, 19 Temmuz
Diyarbakır’ınkuzeyinde yer alan Birkleyn Mağaraları, binlerce yıllık geçmişi ve Asur kabartmalarıyla dikkat çekiyor. Ancak bu eşsiz miras, definecilerin tahribatı altında kaderine terk edilmiş durumda.
Diyarbakır’ın Lice ilçesi sınırlarında, Bingöl karayolunun yaklaşık 95. kilometresinde yer alan Birkleyn Mağaraları, hem doğal güzelliği hem de tarihî önemiyle öne çıkıyor. Mağaraların duvarlarında, Asur Kralları Tiglath-Pileser I (M.Ö. 1114–1076) ve Shalmaneser III (M.Ö. 859–824) dönemlerine ait çivi yazılı kitabeler ve kabartmalar yer almakta. Bu yazıtlar, bölgenin en az 3000 yıllık bir tarihî geçmişe sahip olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.
Bazı yerel rivayetlere göre, Büyük İskender doğu seferi sırasında bu bölgeden geçmiş ve ordusunu Birkleyn Mağaraları çevresinde kısa süreliğine dinlendirmiştir. Ancak bu bilgi tarihî belgelerle kanıtlanmamıştır ve halk anlatılarıyla sınırlıdır.
Mağaraların içinde ve çevresinde yapılan izinsiz kazılar, bu kültürel mirası büyük ölçüde tahrip etmiştir. Define arama amaçlı yapılan bu faaliyetler, hem tarihî dokuyu bozmakta hem de potansiyel turizm gelirini engellemektedir.
Birkleyn Mağaraları’nın korunması, bilimsel araştırmalara açılması ve turizme kazandırılması için acil önlemler alınmalıdır. Ulaşım yollarının iyileştirilmesi, aydınlatma sistemlerinin kurulması ve sit alanı ilan edilerek doğa parkı olarak düzenlenmesi, bu eşsiz mirasın gelecek kuşaklara aktarılması açısından son derece önemlidir.
Hazırlayan: Faruk Yılmaz
1974 yılında Diyarbakır’ın Çermik ilçesine bağlı Örenkuyu Mahallesi’nde doğan Faruk Yılmaz, ilk ve orta öğrenimini Diyarbakır’da tamamladı. 20 yılı aşkın süredir kamuda görev yapan Yılmaz, tarihî ve arkeolojik alanlara duyduğu özel ilgi sayesinde Anadolu’nun saklı miraslarını belgelemeye başladı. Sosyal medya üzerinden yürüttüğü fotoğraf ve bilgi paylaşımları, özellikle Mezopotamya uygarlıkları ve Neolitik döneme ait yapılar üzerine yoğunlaşıyor.
Fotoğrafladığı her tarihî mekâna bir anlam kazandırmayı hedefleyen Faruk Yılmaz, hem araştırıyor hem de kamuoyuyla sade ve etkileyici bir dille paylaşıyor.
Kaynak:
- Türk Tarih Kurumu
- Diyarbakır İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
- British Museum Arşivleri
- Asur Yazıtları Araştırma Yayınları
