Kopenhag, 26 Temmuz 2025
Geçen hafta cuma, 18 Temmuz günü Kopenhag sakinleri ırkçıların ayaklanmasına maruz kaldı. Bu günlerde aradığımız hak, barış ve dayanışma çağrılarından ziyade “defolun” çağrıları yapan ırkçı Generation Identitær grubu, Nørrebro’daki İmam Ali Camiini bastı. Saatlerce şehrin göbeğinde sis bombaları, ırkçı pankartlar, çığlıklar atan gruba ancak 7 saat sonra müdahale edildi.
Peki Kopenhag gibi dünyanın en yaşanılası şehrinde nasıl böyle bir yüz karası yaşadık?
Kopenhag’ın Göbeğinde bir Camii: İmam Ali Camii
Kopenhag’daki köprülerin ardında sevimli Nørrebro semti uzanıyor. Nørrebro sadece bir kültür merkezi değil, Kopenhag için karşıt kültürün merkezi sayılır. Alman işgalinde başkaldırının, sonrasında da işçilerin ve anarşistlerin mücadelelerinin ve kosmopolitan şehrin özellikle Orta Doğu kökenli ailelerine ev sahipliği yapmıştır. Dolayısıyla, Nørrebro gibi çok kültürlü bir semtte camilerin de inşaa edildiğine şaşırmamak lazım.
Hiç Nørrebro tren istasyonundan birkaç cadde yürüyüp sola dönmüşseniz, büyük mavi minareleriyle İmam Ali Camiini görmüşsünüzdür. 10. yaşını dolduran İmam Ali Camii, Avrupa’nın en büyük Şii Camii. Yıllar önce İran, Irak ve Pakistan’daki savaşlardan Danimarka’ya iltica ederek yerleşmiş birçok aileye hizmet ediyor.
Fakat bunun yanı sıra, İmam Ali Camii aynı zamanda bir kültür merkezidir. Adeta Kopenhag’daki kiliseler ve Kopenhag Sinagogu gibi İmam Ali Camiide de kültürel etkinlikler düzenlenir. O bakımdan cami yalnızca ülkedeki azınlıklara bir ibadethane ya da sığınak olmaktan ileri gidip halkın diyalog haline girebileceği bir ortam teşkil eder.
Yani dikkat çekmeyi ya da fark edilmeyi amaçlayan bir grup için İmam Ali Camii, Kopenhag’da her gün ilgi gören bir konumda yer alıyor.
Generation Identitær Kimdir?
Generation Identitær (GI), 2018 yılından bu yana “Avrupa’da Dan ve Avrupa kültürünü korumak” adına faaliyet gösteren ırkçı bir gruptur. Generation Identitær aslen Fransa’da 2012 yılında başlayan Génération Identitaire hareketinin Danimarka’daki temsilcisidir.
İdentitaryenlik, Avrupa’nın etnik yapısını korumak adına islamizasyon ve çok kültürlülüğe başkaldırır. İdentitaryenlikte Avrupalılığa etnik bir tanım verildiği için hareket Beyaz Milliyetçilik hareketi ile de ilişkilendirilebilir. İdentitaryenler, Avrupa etniğine aykırı gördükleri bireylerin seçmenlik, vatandaşlık ve ikamet haklarını iptal etmeyi hedefler. İdentitaryenlik Türkçe kaynaklarda “Kimlikçilik” adı altında da geçer, Danca kaynaklarda da bazen özgünlük adına Danca isimleri “De Unge Patrioter” (Genç Vatanseverler) benimsenir.
Peki Generation Identitær bir grup olarak ne kadar çok tutuluyor? Generation Identitær yönetim kurulu dışındaki üyeliği gizli tutmayı tercih ettiği için toplamda kaç üyeleri olduğunu söylemek zor. Ancak sitelerindeki geçen yılın faaliyetine bakılacak olursa 162 365 DKK bağış geliri topladıklarını biliyoruz. Hareketin takipçilerine karşılık, Danimarka genelinde gruba karşı çok ciddi bir muhalefet de var. İmam Ali Camii’ndeki olaydan kısa bir zaman önce daha Temmuz başında Generation Identitær başkanı Daniel Beattie’nin arabası sabote edilmişti.
Irkçılar Ne İstiyor?
Kendilerini Dan aktivistler olarak tanımlayan Generation Identitær üyeleri, cuma günü İmam Ali Camiini basarak 7 saat boyunca camiyi ele geçirdi. Grup, Nørrebro sakinlerini dışarıda tutmakla kalmadı, aynı zamanda pankart açarak remigrasyon çağrısı yaptılar.
Remigrasyon, ırkçıların göçe karşılık ters göç taleplerini ifade eder (re+emigrasyon=remigrasyon). Eskiden aşırı sağ ile ilişkilendirilen bu ifade ne yazık ki gittiçe daha normal, daha kabul görür bir hale geldi. Generation Identitær ve benzer gruplar Kitle Göçü, Büyük İkame (Great Replacement) iddialarınca Avrupa, yahut Batı Medeniyeti için bir göç tehditi olduğunu savunur. Ve bu göç tehdidine karşılık tek çare ters göç, gerekirse zorla göç için bir çağrı yapıyorlar.
Generation Identitær kendi sitelerinde, İmam Ali Camiini hedef belirlemelerini şöyle savundu: “Kubbeli, minareli, mozaikle süslenmiş bu cami; terör, istihbarat ve propaganda ajanslarına bağlıdır.” Oysa ki Generation Identitær’in ta kendisi aslen Fransız bir grup için açık bir propaganda aracıdır. Burada oyuna gelmemeli, Generation Identitær hayırseverlik ve vatanseverlikten olabildiğince uzak bir gruptur.
Ne Yapmalı?
Bugün Generation Identitær’ın kendi kendine söylenmesi pek kimsenin umrunda değil. Fakat etnik söylemleri, toplumu kışkırtmaları ve gittikçe daha açıktan görünür hale gelmeleri Danimarka’da şiddetli aşırılıkçılığın habercisi olabilir. Sosyal medyada 7 saat boyunca hiçbir müdahale yapılmaması çok konuşuldu, söz konusu bir kilise olsaydı mutlaka anında cevap verilirdi.
Fotoğraf: Henrik Lied, NRK
Bu hafta komşumuz Norveç’te 22 Temmuz katliamı için yas tutuldu. 22 Temmuz 2011’de ırkçı bir saldırgan Norveç parlamentosunda ve hemen sonrasında bir gençlik kampında 77 kişiyi öldürmüş en az 320 kişiyi de yaralamıştı. Saldırganın verdiği savunma: “Avrupa’yı İslam ve Feminizmden kurtarmak için bunu yapmalıydım” olmuştu. Kuzey Ülkeleri olarak Generation Identitær tarzında söylemlerin verdiği ciddi hasar ve yaraları gördüğümüz için ortaklaşa çalışmalıyız.
Generation Identitær gibi gruplar Avrupa çapında faaliyet gösterdiği için, grubun Avrupa siyaseti merceğinde de incelenmesi şarttır. Zira benzer gruplar “sağ aşırılıkçılığı” adı altında AB genelinde yasaklanıyor. Mesela açıktan Nazi Almanya’sından ilham alan Feuerkrieg Division grubuAlmanya ve Danimarka’da Terörist Organizasyon ilan edildi. Geçtiğimiz yıl Danimarkalı bir genç Feuerkrieg Division’a katıldığı için gözaltına alındı. Kuzey Ülkeleri genelinde faaliyet gösteren ırkçı, göçmen karşıtı, yahudi düşmanı ve LGBTQI+ karşıtı Den Nordiske Modstandsbevægelse (NRM) grubu da Finlandiya’da yasaklandı, şimdi Danimarka’da da yasaklanma ihtimali gündemde.
Ya Generation Identitær? Onlar da gidici. Ana grup Génération Identitaire, 2021 yılında ana vatanları Fransa’da yasaklandı. 2024 yılında Almanya’daki kolları yasaklandı. Kimlikçilik hareketinin Avrupa’nın tüm sakinlerine karşı bir tehdit olduğunun bilincinde hareket etmeliyiz.
Ama en önemlisi, ırkçılara rağmen bir arada huzur içinde yaşayabildiğimizi göstermemiz gerekiyor. İmam Ali Camii kapılarını halka nasıl açtıysa, bizim de kapılarımızı bizden farklı insanlara açık tutabilmemiz gerekiyor. O kapıları açık tutabildiğimiz sürece Generation Identitærler kazanamaz. Danimarka’da bir arada yaşayarak hep birlikte kazanacağız!
