Kopenhag, 5 Eylül 2025
Diyarbakır’ın Sur ilçesinde yer alan Amida Höyük, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, ancak son kazılar buranın yalnızca binlerce yıl öncesine değil, tam 10 bin yıl öncesine kadar uzanan kesintisiz bir yerleşim merkezi olduğunu ortaya koydu. Hurrilerden Osmanlılara kadar sayısız uygarlığın izlerini taşıyan höyük, tarih meraklıları ve arkeologlar için adeta bir zaman kapsülü niteliğinde.
Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İrfan Yıldız başkanlığında 2018’de başlayan kazılarda bugüne kadar, yaklaşık 1.800 yıllık su kanalları ve kalorifer sistemi, 1.700 yıllık mezar odaları, 1. Dünya Savaşı’ndan kalma 782 el bombası ve 800 yıllık mermer parçaları gün yüzüne çıkarıldı. Bu yıl çalışmalar, Artuklu Sarayı’nın kabul salonunun güneyindeki odada ve Saraykapı ile Kral Yolu arasındaki alanda yoğunlaştı.
Kazılarda ortaya çıkan yanık izleri ve karbon-14 yöntemleriyle tarihlendirilen kalıntılar, Amida Höyük’te M.Ö. 6.764, 5.721 ve 5.518 yıllarında şehir yangınlarının yaşandığını gösteriyor. Prof. Dr. Yıldız, “Bu bulgular, Amida’nın o dönemde de önemli bir şehir olduğunu ve içindekilerle birlikte günlerce süren yangınlarla karşılaştığını gösteriyor” dedi.
Kazılarda ayrıca M.Ö. 8. bin yıllarına ait obsidiyen aletler ve seramik parçaları da bulundu. Yıldız, “Bu eserler, Amida Höyük’te yerleşimin kesintisiz 10 bin yıl boyunca sürdüğünü kanıtlıyor. Höyük, tarih boyunca hiç boş kalmamış bir yaşam alanı” diye ekledi.
Yıldız, Amida Höyük’ün önemini vurgulayarak şunları söyledi: “Dünyada yaşamın kesintisiz sürdüğü en eski kent olarak bilinen Filistin’in Eriha kenti 11 bin yıl öncesine uzanıyor. Amida Höyük ise artık ikinci sırada değil; günümüzden 10 bin yıl öncesinden itibaren kesintisiz bir yerleşim merkezi olduğunu net olarak söyleyebiliyoruz. Kazılar devam ettikçe bu tarihin daha da eskiye gidebileceğini düşünüyoruz.”
Amida Höyük, Diyarbakır’ın tarihini yeniden yazmaya aday bir miras olarak, geçmişin sırlarını gün yüzüne çıkarmaya devam ediyor.
Kaynak: Anadolu Ajansı (AA)
Yazan: Faruk Yilmaz
