Kopenhag, 1 Eylül
Batı’ya karşı ortak bir duruş: “Yeni oyuncular sahnede”
Çin Devlet Başkanı Şi Jinping ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’un da katıldığı son temaslarda, Batı’ya ve özellikle ABD’ye karşı güçlü bir mesaj verdiler.
Det Udenrigspolitiske Selskab’ın direktörü Charlotte Flindt Pedersen’e göre, özellikle Çin ve Rusya, geçmişteki dünya düzeninde yeterince söz hakkı elde etmediklerini düşünüyor. ABD’nin ağırlıkta olduğu bu düzene karşı çıkıyorlar.
Hem Putin hem de Şi Jinping, diğer ülkelerin kendi içişleri olarak gördükleri konulara – örneğin insan hakları eleştirileri, Tayvan’ın geleceği veya Ukrayna’nın işgali – karışılmaması gerektiği düşüncesini paylaşıyorlar.
Pedersen’e göre, Çin Tayvan üzerindeki kontrolü daha yavaş ve “Hong Kong modeli”ne benzer bir şekilde sağlamayı hedeflese de, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, artık “kuralları değiştirmek ve tarihin hatalarını düzeltmek isteyen yeni oyuncuların sahnede olduğunu” gösteriyor.
Askeri geçit töreni: Yan yana Putin, Şi ve Kim
Çin’in Tiencin kentinde verilen görüntüler zaten güçlü bir mesaj içerirken, Pekin’de düzenlenecek askeri geçit töreni daha da büyük bir sembolik önem taşıyor.
- Putin, Şi’nin sağında,
- Kim Jong-un ise solunda oturacak.
Reuters’e göre, bu yerleşim bizzat Putin’in danışmanı Yuri Uşakov tarafından doğrulandı. Bu sahne, yalnızca Trump yönetimine değil, aynı zamanda Avrupa’ya karşı da güçlü bir mesaj olarak görülüyor.
Törende Çin, İkinci Dünya Savaşı’nda Japonya’nın teslim oluşunun yıldönümünü kutlayacak. Etkinlikte tanklar, füzeler ve 100’den fazla hava aracının dâhil olduğu modern silah sistemleri sergilenecek.
İç ve dış politikaya mesaj
Pedersen’e göre, bu görüntü Putin için de çok önemli. Rusya içinde, elitlere karşı verdiği “yolsuzlukla mücadele” mesajını, şimdi de Şi Jinping ile yan yana oturarak “güçlü ve başarılı bir lider” imajıyla pekiştirmek istiyor.
Aynı zamanda Çin, bu gösteriyle sadece Batı’ya değil, özellikle Afrika’daki ülkelere de “gücün Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) ülkelerinde olduğunu” göstermek istiyor.
Hindistan faktörü
Bu günlerde Çin’de bulunan Hindistan Başbakanı Narendra Modi de temasların önemli bir parçası. DR’nin Asya muhabiri Philip Róin’e göre, Hindistan ile Çin arasındaki ilişkiler gergin olsa da, ŞİÖ toplantısı iki ülke için yeni diplomatik açılımların da zemini olabilir.
Sonuç: Batı için uyarı
Pedersen’in ifadesiyle:
“Evet, Batı’nın endişelenmesi için bir sebep var. En azından bu gelişmeleri ciddiye almalıyız. Çünkü artık değerleri dikte etme ve kimlerin içerde, kimlerin dışarıda olduğunu belirleme gücüne sahip değiliz.”
Kaynak: DR/TVA, Reuters, AP
