“800.000 Yıl Önce İnsanlık: 1.280 Kişilik Topluluk Hayatta Kaldı”

Yeni DNA Analizleri, 117.000 Yıl Süren Kritik Dönemde Türümüzün Yok Oluşun Eşiğinden Döndüğünü Ortaya Koyuyor

Ağustos 2023’te yayımlanan çarpıcı bir araştırma, insanlık tarihinin belki de en kırılgan anına işaret ediyor. Çin, İtalya ve ABD’li bilim insanlarının FitCoal (fast infinitesimal time coalescent process) adlı yeni gelişmiş bir modelle analiz ettiği 3.154 insan genomu, insan atalarımızın yaklaşık 930.000–813.000 yıl önce yalnızca yaklaşık 1.280 üreyen bireyden oluşan bir nüfusla hayatta kaldığını gösterdi  .

Bu dönem yaklaşık 117.000 yıl sürdü ve “genetik sessizlik” olarak adlandırılıyor: çünkü yeni genetik çeşitliliğin oluşmadığı uzun bir evreydi. İnsan genomundaki çeşitlilik eksikliği, bu dönemin izlerini günümüze taşıyor ().

Neden Bu Kadar Az Kaldık?

Uzmanlar, bu dönemle iklim felaketlerinin – özellikle büyük soğuma, kuraklıklar, besin kaynaklarının azalması – örtüştüğünü belirtiyor. Bu çevresel baskılar, insan atalarını dramatik şekilde biçimlendirdi ().

Fosil Kayıtlarında Açlık

Bu döneme ait fossil kanıtlarının yetersiz olması da dikkat çekiyor. Afrika ve Avrasya arasındaki fosil boşluğu, bu yoğun nüfus azalmasıyla açıklanıyor ().

Türümüzü Nasıl Kurtardık?

Sadece 1.280 üreyen bireyin hayatta kalması, insan soyunun devamını sağladı. Bu kritik eşik aşılmasaydı, Homo sapiens’in varlığı bile sorgulanabilirdi. Bu dönem, aynı zamanda türümüzün evrimsel yollarını, özellikle büyük beyinli türlere (örneğin Homo heidelbergensis) geçişi etkileyen önemli bir evre olabilir  .

Bugüne Verilen Dersler

Bu “yakın yokoluş” deneyimi, insanlığın ne kadar kırılgan olduğunu gösteriyor. Küresel çapta bir çevresel kriz ya da pandemi gibi modern dünyada yaşanabilecek felaketler, soyumuz üzerinde benzer tehditler yaratabilir. Tarihimiz, hayatta kalmanın sadece bireysel değil, kolektif dayanışmayla mümkün olduğunu bize öğretiyor.

Araştırmacılar Kimler?

• Çin, İtalya ve ABD’li uzmanların ortak çalışması.
  
• 3.154 bireyin genomu incelendi.
  
• FitCoal yöntemiyle ortaya çıkarılan sonuçlar, “ikinci kromozom 2’nin kaynağı” gibi genetik geçişlere dair ipuçları da sunuyor  .
  

Sonuç:

Bu bulgular, insan evriminin sadece ilerleme değil, aynı zamanda hayatta kalma hikâtesi olduğuna destek sunuyor. Yakın yokoluşa rağmen varlığını sürdüren türümüz, bugün nefes alıyorsa o kritik o günlere borçlu. Modern insanlık olarak, geçmişten aldığımız derslerle gelecekteki krizlere hazırlanmak boynumuzun borcu.

Kaynakça:

1. Hu, Y., Song, W., Ren, W. et al. (2023). Genomic inference of a severe human bottleneck during the Early to Middle Pleistocene transition. Science, 381(6656), 665–671. DOI: 10.1126/science.abq7487
   
2. Scerri, E. M. L., Chikhi, L., & Thomas, M. G. (2023). Genomic bottlenecks and the puzzle of Pleistocene hominin evolution. Science, 381(6656), 582–583. DOI: 10.1126/science.adi2621
   
3. Nature, Science News & The Guardian gibi güvenilir bilim haber kaynakları, Ağustos 2023’te bu araştırmayı popüler bilim diliyle özetlemiştir. Örnek:
   
   • Sample, I. (2023). Human ancestors nearly went extinct 900,000 years ago, say scientists. The Guardian. Link