Anadolu’da sıkça duyulan “Ceviz ağacının gölgesinde oturulmaz” sözü, yüzyılların getirdiği gözlemlere ve deneyimlere dayanır. Bu uyarının ardında hem ceviz ağacının doğadaki kimyasal etkileri hem de insan sağlığına dair ince detaylar bulunur.
Ceviz ağacı, özellikle köklerinden ve yapraklarından “juglon” adı verilen doğal bir kimyasal salgılar. Bu madde, çevresindeki diğer bitkilerin büyümesini engelleyerek ağacın kendi yaşam alanını korumasına yardımcı olur. Aynı juglon ve ceviz yapraklarının salgıladığı bazı uçucu maddeler, gölgesinde uzun süre kalan insanlarda baş ağrısı, halsizlik, uyku hali ve sersemlik gibi etkiler yaratabilir. Özellikle yazın durgun havalarda, ceviz gölgesinde bu maddelerin birikmesiyle bu etkiler daha belirgin hâle gelir. Anadolu halkı da bu gözlemi yüzyıllar içinde söze dökmüş ve bir doğa yasasını dile getirmiştir.
Ancak bu güçlü ağacın gölgesi kadar meyvesi de dikkat çekicidir. Ceviz, insan sağlığı için son derece kıymetli bir besin kaynağıdır. Omega-3 yağ asitleri bakımından zengin olan ceviz, kalp ve damar sağlığını destekler, hafızayı güçlendirir, sinir sistemini besler. E vitamini, magnezyum, protein ve antioksidan içeriği sayesinde bağışıklığı güçlendirici bir etkisi vardır. Düzenli olarak tüketildiğinde beyin fonksiyonlarını iyileştirdiği, yaşlanmayı geciktirdiği ve hatta bazı kanser türlerine karşı koruyucu olduğu bilimsel olarak da kanıtlanmıştır.
Ceviz ağacı, doğanın hem koruyucu hem öğretici yüzünü temsil eder. Gölgesine fazla yaklaşmak dikkat gerektirir ama meyvesinden, yaprağından ve hatta kabuğundan alınacak çokça şifa vardır. Onunla kurulan ilişki, doğaya kulak vermeyi bilenlerin sahip olacağı bir bilgeliktir.
