Kopenhag, 16 Temmuz
5000 yıldır insanlığın hizmetinde olan jüt bitkisi, artık barut ve pil üretiminde de değerlendiriliyor.
Ana vatanı Hindistan ve Bangladeş olan jüt bitkisi, tarih boyunca çuval, ip, halat ve kumaş üretiminde kullanılmıştı. Ancak son yıllarda bu dayanıklı bitkinin sapları, teknolojik sanayide çığır açan bir ham maddeye dönüştü.
Bilimsel araştırmalara göre, jüt sapları kurutulduktan sonra yakılarak elde edilen jüt külü; hem barutun güvenli fitil sistemlerinde, hem de kuru pil (dry cell) üretiminde kullanılmaya başlandı. Özellikle Bangladeş ve Çin’de bu kül, “jüt karbon tozu” olarak işlenip ihraç ediliyor. Söz konusu toz; yazıcı mürekkebi, karbon kâğıdı, kozmetik ürünleri ve filtreleme sistemlerinde de yer buluyor.
Uzmanlar, jütün içeriğinde yer alan selüloz, hemiselüloz ve lignin bileşenlerinin, kontrollü ısı işlemlerinden geçirilerek yüksek performanslı karbon malzemelere dönüştürülebildiğini belirtiyor. Bu yöntemle üretilen jüt bazlı karbon, çevre dostu enerji depolama çözümleri sunuyor.
Barut üretiminde ise jüt, doğrudan kül olarak değil; fitil sistemlerinde kullanılıyor. 1830’lu yıllarda İngiltere’de geliştirilen “güvenli barut fitili” teknolojisinde jüt ipleri, barutun güvenli şekilde iletilmesini sağlayan temel malzeme olarak görev yapıyor.
Jütün tarihi kullanımı M.Ö. dönemlere dayandırılsa da, modern sanayide kül ve karbon formlarında bu kadar yaygın ve etkili biçimde değerlendirilmesi, son 10–15 yılın gelişmeleri arasında yer alıyor. Bangladeş hükümeti, bu alanda ihracat potansiyelini artırmak üzere çalışmalar yürütüyor.
Kaynak:
- The Financial Express, “Developing Jute Stick Ash as an Export Product”
- Banglapedia: Jute
- Testbook.com: Chemistry of Jute Fibre
- CMPA: History of Explosives
